Tıpta uterus olarak adlandırılan rahim, birçok farklı sebebe bağlı olarak sarkabilmektedir. Rahim, doğum yapmamış kadınlarda 5-6 cm doğum yapanlarda ise 6-7 cm büyüklüğünde bir organdır. Rahim sarkması genellikle birden fazla normal yolla doğum yapan kadınlarda görülmekle birlikte,
- Östrojen eksikliği
- İleri yaş
- Ağır kaldırmak
- Kronik öksürük hastalığı
- İri bebek doğurmak veya çoğul gebelik
- Doğumsal travma yaşanması
- Geçmiş dönemlerde geçirilmiş pelvis operasyonları
- Fazla kiloya sahip olmak,
- Kronik kabızlık sebebiyle fazlaca ıkınmak
- Akciğer hastalıkları sebebiyle karın bölgesindeki kas ve bağ dokusunun fazla gerilmiş olması gibi sebeplere bağlı olarak da ortaya çıkmaktadır.
Rahim Sarkması Nedir? Belirtileri Nelerdir?
Rahim vücutta sınırlı hareket yeteneğine sahip olan bir organdır. Pelvik kas ve bağ dokuları sayesinde asılı bir şekilde duran rahim, normalde olması gereken pozisyonunun yitirerek aşağı doğru kayması halinde rahim sarkması adı verilen durum ortaya çıkar. Sarkma bazı hallerde vajinanın dışından da görülebilecek kadar ileri boyutta yaşanabilmektedir. Her vakada tedavi gerektirmemekle birlikte, bireyin yaşam konforunu olumsuz etkilemesi ve günlük aktivitelerini yapmakta zorlanması gibi sonuçlar doğurduğunda mutlaka tedavi edilmelidir. Bebeğin doğum öncesi anne karnında gelişimini sürdürdüğü yer olan rahim, farklı sebeplere bağlı olarak olması gereken pozisyonu kaybederek sarkabilmektedir.
Oluşumu sırasında bazı belirtiler gösteren rahim sarkması, vajinal akıntılarda artış meydana gelmesi ve vajina kanaması gibi sorunların ortaya çıkmasıyla kendini göstermektedir. Bunların dışında rahim sarkmasına dair şüphelerin oluşmasına sebep olabilecek belirtiler,
- Bağırsak hareketlerinde düzensizlik
- Bel bölgesinin altında ortaya çıkan ağrılar
- İdrar kaçırma ve idrar yapamama durumu
- Cinsel ilişki sırasında ağrı duyulması
- Vajinadan dışarı doku çıkışı
- Vajinadan bir şey çıkacakmış hissine kapılmaktır.
Her yaştaki kadın bireylerde görülebilen bu durum, pelvik taban kas ve bağları gerildiğinde, zayıfladığında ve artık rahim için gerekli desteği sağlayamaz durumda olduğunda görülmektedir. Bu tür durumlarda rahim vajinadan aşağıya kaymakta veya dışarı çıkabilmektedir.
Rahim Sarkması Tanı ve Tedavisi
Rahim sarkması ile ilgili vakaların tanısının konulabilmesi için yalnızca bulgular yeterli olabilmektedir. Çünkü çoğu zaman birey rahim sarkması vakasıyla karşı karşıya olduğunun bilincindedir. Sarkmanın tanısı düzenli olarak yapılan doktor kontroller sırasında da konulabilir. Rahim sarkmasına bağlı olarak ortaya çıkan bazı belirtiler hekimi bu yönde düşünmeye sevk eder. Hastanın öyküsünü dinlemek ve pelvik muayene yapmak tanı konulması için yeterlidir.
Hekim, muayene sırasında rahimin ne ölçüde vajinanın içine sarktığını belirlemek adına hastadan ıkınmasını talep eder. Ayrıca idrarını engelliyormuş gibi kaslarını kasmasını ister. Böylece pelvik kasların ne durumda olduğu daha net anlaşılır. Ayrıca muayene sırasında sorulan sorular, oluşan bu durumun hastanın yaşam konforunu ne derecede etkilediği konusunda gerekli ipuçlarını verir. Elde edilen bulgular ışığında uygulanacak tedavi yöntemi belirlenir.
Tedavi Nasıl Yapılır?
Hekim tarafından yapılan muayene sonucunda rahim sarka belirtileri hastanın yaşam standartlarını olumsuz etkileyecek düzeyde değilse kişisel bakım önlemleriyle belli bir ölçüde rahatlama sağlanabilir. Bu tür önlemler rahim sarkmasının daha ileri boyutlara varmaması için bir önlemdir ve hastanın daha da kötüleşmesini önler. Hafif şiddetteki rahim sarkmaları tedavi gerektirmez. Bu tür vakalarda pelvik kasların güçlendirilmesi için kegel egzersizlerinin düzenli olarak yapılması rahatsızlığın atlatılmasına olanak sağlar. Ancak sarkmanın ileri boyutlara varabileceği ihtimaline karşı bu tür hafif vakalar hekim takibi gerektirir. Tedavi gerektirmeyen durumlarda hastanın ağır kaldırmaktan kaçınması, kabız olmaması ve öksürüğe sebep olacak rahatsızlıklara yakalanmaması gerekir.
Vajinal Halka İle Tedavi
Rahim sarkmasının şiddetli olduğu vakalarda ise kişinin durumuna göre farklı tedavi seçenekleri söz konusu olabilmektedir. Tedavinin türünü belirleyen en önemli faktörlerden biri, hastanın tedavi sonrasında gebe kalıp kalmayacağıdır. Hasta seçimini çocuk sahibi olmaktan yana kullandığında, vajinal halka yöntemiyle tedavi uygulanır. Vajinal pesser olarak da adlandırılan bu tedavi yönteminde hekim rahim boyutuna göre en uygun halka boyutunu belirleyerek hastaya kullanımla ilgili tüm detayları aktarmaktadır. Bu yöntemde vajinal halka cinsel birliktelik esnasında rahimi desteklemek suretiyle aşağı doğru sarkmasını önlemektedir.
Cerrahi Tedavi
Rahim sarkması ameliyatı olarak da bilinen cerrahi operasyon, hastalığın şiddetine bağlı olarak iki farklı seçenek içermektedir. İlk yöntem pelvik dokuların onarılması amacına yönelik olarak sentetik doku kullanılması veya hastanın başka bir bölgesinden alınacak olan doku ile zayıf dokuların değiştirilmesi işlemidir. Cerrahi yöntemlerden bir diğeri ise, şiddetli rahim sarkmalarının tedavisinde kullanılan histerektomidir.
Histerektomi Nedir? Nasıl Yapılır?
Histerektomi, kadın üreme sistemleri içerisinde yer alan bölümleri veya rahmin çıkarılması için yapılan bir cerrahi girişimdir. Rahim sarkmalarının tedavisinde kullanılan cerrahi seçeneklerden biri olan histerektomi, farklı amaçlara yönelik olarak 3 farklı şekilde yapılabilmektedir.
- Abdominal histerektomi
- Vajinal histerektomi
- Laparaskopik histerektomi
Açık veya laparaskopik cerrahi yöntemleri kullanılarak rahmin tamamen çıkarılmasında hangi yöntemin kullanılacağı, hastanın şikâyetleri, rahim sarkmasının şiddeti ve yeniden hamile kalınıp kalınmayacağına göre belirlenmektedir.
Histerektomi ameliyatı geçiren hastaların ameliyat sonrasında en kısa zaman içerisinde hareket etmeye başlaması önerilir. Çünkü bacaklarda oluşması muhtemel kan pıhtılaşmasının önüne geçilmesi zorunludur. Hastaya ameliyat sonrası destek çorapları ve enjeksiyonlar da verilerek tedavinin başarılı bir şekilde sürdürülmesi sağlanır. Ameliyat sonrası günlerde birkaç gün acı hissedilmesi olağandır. Bu gibi durumlarda hastaya ağrı kesici ilaçlar reçete edilmektedir. Histerektomi ameliyatları sonrası çok fazla komplikasyon beklenmez. Ancak rahmin tamamen alınmış olması kadınlarda psikolojik sorunlara ve depresyona sebep olabilmektedir. Bu sebeple ameliyat öncesi ve sonrası psikolojik destek alınması oldukça yararlıdır.
Rahim Sarkması Ameliyatı Sonrası Cinsel Yaşam
Ameliyat sonrası ilk dönemlerde çiftlerin cinsel yaşamı olumsuz etkilenmekle birlikte, 6 hafta sonra cinsel yaşamı sağlıklı bir şekilde sürdürmek mümkündür. İyileşme sonrası kadında cinsel ilişkiden alınan hazda bir değişme veya cinsel soğukluk gibi belirtiler çok nadir görülmektedir. Ancak histerektomi ameliyatında yumurtalıklar çıkarılmışsa, bu durumda cinsel isteğin azalması mümkündür. Çünkü cinsel isteği oluşturan testosteron ve östrojen hormonları yumurtalıklarda üretilmektedir. Bunların dışında hastanın ameliyat sonrası rutin yaşamını etkileyecek komplikasyonların oluşması söz konusu değildir.